Receptura “dive”

Tekst Nine Skorup najbolji je kad govori o stalnoj temi straha, kao glumačkog otrova i ujedno neizbježnog sastojka svih kreativnih procesa

Dobar običaj razmjene  predstava između Hrvatskih  narodnih kazališta doveo je do  zagrebačke publike i zadarsku  predstavu “Sarah Bernhardt”,  koju je spisateljica Nina Skorup oblikovala prema tekstu  francuskog biografa slavne  glumice Henryja Gidela, kao i  prema dramskom tekstu “Sarah i vrisak languste” Murrella  i Wilsona, svojevremeno postavljenom i u zagrebačkom  Teatru &TD. U naslovnoj se  ulozi pojavljuje Jasna Ančić,  strastvena i sugestivna glumica, dok režiju potpisuje Ivan  Leo Lemo.
Produkcijska odluka da  predstava bude premještena s  velike pozornice zagrebačkog  HNK-a u raskošan, zlatnobijeli, secesijski ukrašen foaje  iste zgrade dodatno je pojačala dojam putovanja kroz  vrijeme, dakako u smjeru glumičine epohe na početku 20.  stoljeća. Dojam su kvarili jedino neisključeni mobiteli gledatelja, navodeći na pomisao  da bi HNK mogao bar dio  silnog novca koji dobiva iz  državnog proračuna utrošiti  na ometanje mobitelskih signala u samom prostoru izvedbe.
Materijal legende
Jasna Ančić igra Sarah Bernhardt kao studiju scenske  neumjerenosti i hrabrosti. Od  početnog obraćanja publici iz  “Hamleta” te spuštanja pasioniranog cjelova na hladne kosti Yorickove lubanje koju  steže u ruci, preko slatkog prepuštanja ulozi obožavanja, ali  i osporavanja različitih mitova  o sebi, Jasna Ančić evidentno  voli naslovnu heroinu komada  i pristaje uz njezinu potrebu  jake samoteatralizacije.
Na sceni je i Mirko Šatalić  kao glumičin tajnik i povremeni izvođački partner te Nebojša Lakić, zadužen za preludiranje na klaviru. “Očajna  sam što ne mogu učiniti ništa a  da me ne optuže za bizarnost”,  ističe u ovoj predstavi Bernhardt, s time da su se pod  tom bizarnošću često prozivali  upravo oni aspekti glumičine  ličnosti koji su prelazili granice socijalnog discipliniranja  ženske kreativnosti. Glumica  koja kontinuirano slika i bavi  se kiparstvom, čita i upušta se  u smjele dramaturške zahvate,  vodi salone i ratne bolnice, a  pri tom nikada ne zakida za  kazališni doživljaj svoje redovne gledatelje (njihov se broj  penjao na desetke tisuća), svakako pokazuje više autorskog  erosa od bilo koje današnje  izvođačice. Utoliko “Sarah  Bernhardt” gotovo pedagoški  pokazuje da biti umjetnica  znači izdržati gomilu optužnica na račun vlastite “megalomanije i egomanije”,  izrečenih dakako pod maskom tobožnje zabrinutosti za  glumičin integritet.
Poklonstvo i  idolopoklonstvo
Izbor biografskih anegdota  i citata koji potpisuje Nina  Skorup na odveć se senzacionalistički način dotiče i ljubavnih izbora Bernhardtove.  Kao i u slučaju Zagorkine  scenske biografije u zagrebačkom HNK-u, ulazak u budoar umjetnica strahovito banalizira njihovu profesionalnu  dramu. Tekst Nine Skorup zapravo je najbolji kad govori o  stalnoj temi straha, kao glumačkog otrova i ujedno neizbježnog sastojka svih kreativnih procesa. Gledano iz današnje perspektive, Sarah  Bernhardt bila je nenadmašna  retoričarka, ali glumački je daleko veći utjecaj izvršila njezina suvremenica, Eleonora  Duse.
Veliki prijepor o njihovim  izvedbenim stilovima traje već  stotinu godina, o čemu predstava ne govori ni riječi. Ivan  Leo Lemo podrazumijeva da  je Sarah Bernhardt neprikosnovena carica kojoj se ovom  predstavom želi pokloniti, a  sličan je sentiment i autorice  teksta te naslovne glumice.  Mislim da bi predstava dobila  na nijansiranosti i težini da se  o velikoj glumici mislilo kritički ili barem komparativno,  ali i ovako je vrijedna pozornosti.
Jasna Ančić igra Bernhardtovu kao koktel prkosa, ponosa i blage autoironije, što  definitivno šarmira publiku.  Poklonstvo i idolopoklonstvo,  međutim, još uvijek borave  preblizu jedno drugome, kao  da je glavni cilj predstave prisvojiti popularni mit, a ne produbiti biografsku dramu. U  obranu uprizorenja, istaknimo da bi mnoge suvremene  glumice od Sarah Bernhardt  mogle  naučiti da veliki rezultati u umjetnosti dolaze samo  kao posljedica fanatičke radišnosti, a ne povremenih “inspiracija”.